2025-ci il iyunun 13-də Xəzər Universitetinində “Birinci Dünya müharibəsində Azərbaycanda Osmanlı əsirləri (Nargin və Azərbaycan cəmiyyətinin əsirlərə yardımları)” mövzusunda beynəlxalq elmi konfrans keçirildi. Gürcüstan, Türkiyə, Azərbaycan və Rusiya arxivlərində mövzu ilə bağlı tədqiqatları ehtiva edən layihə çerçivəsində keçirilən konfransda nadir arxiv sənədləri və fotolardan ibarət sərgi nümayiş olundu.
Xəzər Universitetinin Tarix və arxeologiya departamenti ilə yanaşı Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyi - TİKA, Türkiyə Məzunu İş Adamları və Ziyalılar Platformunun birgə təşkilatçılığı ilə həyata keçirilən tədbirdə bir çox tanınmış mütəxəssis və tədqiqatçı öz məruzələri ilə çıxış etdi.
Mərmər zalda baş tutan tədbir şəhidlərin əziz xatirəsinin bir dəqiqəlik sükutla yad edilməsi ilə başladı, Azərbaycan və Türkiyənin Dövlət himnləri ifa olundu, sonra konfransın plenar iclası keçirildi.
Açılışda Xəzər Universitetinin təsisçisi, Direktorlar və Qəyyumlar şurasının sədri Prof.Akad. Hamlet İsaxanlı, Türkiyənin Azərbaycandakı Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Prof.Dr. Birol Akgün, TİKA sədr müavini Dr. Ümit Naci Yorulmaz və layihənin əlaqələndiricisi, Xəzər Universiteti Tarix və arxeologiya departamentinin müdiri, Türkiyə Məzunu İş Adamları və Ziyalılar Platformunun rəhbəri Dos. Telman Nüsrətoğlu çıxış edərək, layihənin əhəmiyyətini vurğuladılar, Azərbaycan ilə Türkiyə arasındakı qardaşlığın tarixi əsaslarını dilə gətirdilər.
Xəzər Universiteti Musiqi və incəsənət departamentinin müdiri Zülfiyyə Sadıqovanın rəhbərliyi ilə universitetin Kamera orkestrinin müşayiəti ilə universitetin müəllimi, müğənni Məhsəti Cabbarova Çanaqqala və Yəmən türkülərini ifa etdi.
Plenar iclasın sonunda arxivlərdən tarixi kadrları ehtiva edən videoçarx nümayiş etdirildi. Konfrans müddətincə Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan arxivlərindən əldə edilmiş çox sayda arxiv sənədi və dövrə aid şəkillərdən ibarət foto-sərgi də iştirakçılara təqdim olundu.
Ümumilikdə beş paneldən ibarət olan konfransın elmi iclaslarında mövzunun ən mühüm tədqiqatçılarından olan Atatürk Universitetinin müəllimi Prof.Dr. Betül Arslan, TİKA başkan yardımcısı Dr. Ümit Naci Yorulmaz, Azərbaycan Türk Ocağı Başqanı Dr. Akif Aşırlı , məşhur ürək cərrahı , Sarıqamış Cəmiyyətinin sədri Prof.Dr. Bingür Sönməz., Dumlıpınar Universitetinin rektoru Prof.Dr.Süleyman Kızıltoprak, Mərmərə Universiteti Türkiyyat Araştırmaları İnstitutu müdiri Prof.Dr. Okan Yeşilot, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının Tarix kafedrasının müdiri Dos. Firdovsiyyə Əhmədova, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin müəllimi Prof.Dr. Xəqani Məmmədobv, Mərmərə Universitetinin müəllimi Dos. Mehdi Gəncəli, Karabük Universitetinin müəllimi Prof.Dr. Ali Asker, BDU-nun müəllimi Dos. Boran Əziz, Sankt-Peterburq Dövlət Universitetindən Dr. Şahnaz Kamal, Xəzər Universitetinin departament müdiri Dos. Telman Nüsrətoğlu, Qaziantəp Universitetinin dosenti Sadık Çetin, Sağlık Bilimləri Universitetinin dosenti Resul Kösə, Xəzər Universitetinin müəllimləri Dr. Söhrab Mustafayev, Dr.Ramin Fətullayev, Ceyran Məmmədova və diyər tarixçilər tərəfindən Azərbaycan cəmiyyətinin əsirlərə yardımlarının müxtəlif istiqamətləri, əsirlərin Nargindəki həyatı, milli komitə, cəmiyyətlər və qəzetlərin əsirlər, möhtaçlarla bağlı yardım fəaliyyətləri müxtəlif panellərdə geniş şəkildə işıqlandırılmışdır. Azərbaycan, Türkiyə və Rusiyadan olan mütəxəssislər məsələnin tarixi, milli, hüquqi və insani tərəflərini geniş şəkildə izah etdilər. Hər panelin sonunda çıxışçılara və tədbirdə könüllü olaraq fəaliyyət göstərən tələbələrə sertifikatlar verildi.
Bu mühüm tarixi dövrü və insanlarını unutmamaq, xatirələrini əbədiləşdirmək, Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının dərin tarixi təməllərini yaddaşlarda daima diri tutmaq üçün aşağıdakı təkliflər irəli sürülmüşdür:
Təkliflər konfrans iştirakçıları tərəfindən yekdilliklə dəstəklənmişdir. Bununla da konfran işini başa çatdırmışdır.